Dünya güneşi nasıl kutluyor?

Uzun yıllardır, bir yılın ritmi değiştikçe, kış ve yaz gün dönümlerini işaret eden günler özel bir rol oynamış ve bu döngüler ritüellerle kutlanmıştır. 

Baharın gelişinde, yaz ortasında, genellikle uzaklardan görülebilen dağ zirveleri gibi yerlerde, geceleri şenlik ateşleri yakılırdı. Bazı Ülkelerde özellikle Almanya ve Avustralya’da eskiden kızlar başlarına sarı kantarondan yapılmış çelenkler takarlardı. Bu dönemde bitkiler çiçek açtığından gücü en üst seviyeye ulaşır. Bir diğer gelenek ise, dileklerin gerçekleşmesi için yastığın altına bu şifalı bitkinin bir dalını veya gül ağacının altına dileklerini farklı ritüeller ile koymaktı. 

Orta Asya, Orta Doğu, Anadolu ve Balkanlar'da baharın gelişi olarak kutlanan bayramlardan biridir. Ruz-ı Hızır (Hızır Günü) olarak adlandırılan Hıdırellez Günü, darda kalanların yardımcısı olduğu düşünülen Hızır ile denizlerin hâkimi olduğuna inanılan İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak düşünülür ve kutlanır. 2017 yılında UNUSCO’nun somut olmayan Kültürel Miraslar Listesine alınmıştır1. Kışın sona erdiği tabiatın uyandığı Hıdırellez gününde çiçekler toplanır, yakılan ateşin üstünden atlama, yazılan dileklerin gül ağacının altına bırakılması, bazı dualar ve şenlikler ile kutlanmaktadır.

İspanya'daki San Juan Gecesi, özellikle kıyı şeridinde muhteşem bir deneyimdir. Plajlarda alev alev yanan ateşler yakılır ve bazı insanlar ateşlerin üzerinden atlar veya dileklerini karaladıkları notlar ile bırakır. Gece yarısı havai fişekler gökyüzünü aydınlatır ve birçok kişi, gelecek yıl için iyi şans getirdiğine inanılan denize girer.

Kuzey yarımkürede yaz mevsimi yaşanırken, güney yarımkürede kış mevsimi yaşanır. Peru'nun İnka başkenti Cusco'da, kış gündönümünde "güneş şöleni" anlamına gelen Inti Raymi kutlanır. Geçen yüzyılın ortalarından bu yana, binlerce seyirci her yıl 24 Haziran'da Sacsayhuaman'daki İnka surlarında tiyatro gösterilerini izlemek için buraya akın etmektedir.

"Beyaz Geceler"in insanları gece boyunca kutlamaya davet ettiği Kuzey Avrupa'da, en popüler festivallerden biri Aziz John Günü'dür. Sankt Hans’ta, Danimarka kıyılarında şenlik ateşleri yanar. Danimarkalılar ayrıca gece yarısı güneşini meşale ve fener alaylarıyla kutlarlar. Bugünde düzenlenen neredeyse her festival, su kenarında, Kuzey Denizi ve Baltık Denizi kıyılarında, fiyortlar ve koylar boyunca gerçekleşir.

Finlandiya'nın en kısa gecesi görkemli festivaller ve küçük özel partilerle kutlanırken, deniz ve göllerde şenlik ateşleri parıldar. Bu gece de saunalar dolup taşıyor ve giriş kapısının yanında genellikle misafirleri karşılayan iki küçük huş ağacı bulunuyor. Birçok Fin için Juhannus, yaz tatillerinin başlangıcını simgeliyor.

İvan Kupala , Rusya ve Ukrayna'da temmuz ayının başında kutlanan ateş ve su bayramıdır. Bugün, Rusça ‘da İvan olarak bilinen Hristiyan azizi Yuhanna'yı, toprak meyvelerinin eski Slav tanrısı Kupala ile birleştirir. Kutlamak için insanlar geceleri yüzmeye gider veya suya çiçekler ya da mumlar bırakırlar. Bu gecede bitkilerin büyülü güçlerle çiçek açacağı ve eğrelti otlarının da çiçek açacağı söylenir. Ormanda çiçek açmış bir eğrelti otu keşfeden kişinin sonsuza dek mutluluğa kavuşacağı söylenir.

Letonya'da Jāņi , yılın en önemli festivalidir ve birkaç gün boyunca kutlanır. Kadınlar ve kızlar çiçeklerden yapılmış çelenkler takarken, erkekler meşe yapraklarından yapılmış çelenkler takar. Bol bol şarkı söylenir ve kısa gece ateş başında geçirilir. O gece uyuyanların tüm yıl boyunca yorgun olacağı söylenir.

Çok eski zamanlardan beri insanlar, güneşin iyileştirici gücüne ve hayat veren enerjisine saygı duymuştur. Tarih öncesi yapılar ve taş çemberler, gündönümü gününde güneşin konumuna göre inşa edilmiştir. Bunlardan biri de yaz ortası sabahı güneşin bir koridordan geçerek içine girdiği İngiltere'deki Stonehenge'dir. Günümüzde binlerce insan, yılın en kısa gecesini kutlamak ve bu devasa taş yapının çerçevelediği gün doğumunu izlemek için Stonehenge'de toplanıyor.